شاید اصطلاح «ماه آبی» را گاهی در اخبار نجومی شنیده باشید. اما اگر این اصطلاح را شنیدید در جست‌وجوی قرص آبی رنگ ماه نباشید. در واقع اصطلاح ماه آبی هیچ ربطی به رنگ ماه ندارد.
ماه آبی در زبان انگلیسی دو تعریف مشخص دارد. در تعریف قدیمی زمانی از اصطلاح ماه آبی استفاده می‌شود که شاهد سومین ماه کامل در فصلی از سال باشیم که به جای سه ماه کامل چهار ماه کامل در آن وجود داشته باشد.
به طور معمول در هر ماه تقویمی قمر زمین یک بار در فاز کامل قرار می‌گیرد. به این ترتیب به طور معمول در هر فصل نیز سه ماه کامل وجود خواهد داشت. ابه این ترتیب ماه آبی رویدادی است که به طور معمول اتفاق نمی‌افتد و تقریبا هر ۲/۵ سال یک بار رخ می‌دهد.
اما تعریف جدیدتری نیز از اصطلاح ماه آبی وجود دارد. در این تعریف به دومی ماه کامل در یک ماه تقویمی ماه آبی می‌گویند. از آن جا که حدود ۲۹/۵ روز بین دو ماه کامل فاصله است، وجود دو ماه کامل در یک ماه تقویمی ۳۰ یا ۳۱ روزه کمی غیرمعمول است. مگر آن که ماه درست در ابتدا و انتهای ماه تقویمی کامل شود.
هر دو تعریف در روزگار کنونی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ماه آبی بعدی، با توجه به تعریف ماهانه، در ۳۱ اکتبر ۲۰۲۰ رخ خواهد داد و در این ماه شاهد دو ماه کامل خواهیم بود. ماه آبی بعدی، با توجه به تعریف فصلی، نیز در بهار سال ۲۰۱۹ اتفاق خواهد افتاد.
آیا رنگ ماه تغییر می‌کند؟
احتمالا تا کنون متوجه تغییر رنگ ماه در زمان طلوع یا غروب ماه شده‌اید. رنگ ماه در زمان طلوع یا غروب کمی متمایل به زرد می‌شود که بر اثر پراکنش نور در جو است. چرا که در زمان طلوع و غروب ماه نور ماه مسیر طولانی‌تری را در جو زمین طی می‌کند و بخش‌های آبی طیف بیشتر در جو پراکنده می‌شوند.
در زمان ماه‌گرفتگی هم رنگ ماه کاملا عوض می‌شود. ماهِ گرفته به رنگ قرمز دیده می‌شود که دلیل آن شکست و پراکنش نور در جو زمین است. در واقع بخشی از نور خورشید از جو زمین عبور می‌کند و به ماه می‌رسد. از آن جا که جو زمین نور آبی را بیشتر از نور قرمز پراکنده می‌کند طیف قرمز نور خورشید به ماه می‌رسد و ماه به رنگ قرمز درمی‌آید.
اما ماه در موارد نادری به رنگ آبی دیده شود. دود گسترده شده بر اثر فعالیت آتشفشان‌ها، آتش سوزی‌های گسترده و غبار و آلودگی زیاد جوی همچون فیلتر عمل می‌کند و باعث تغییر رنگ ماه می‌شود.